Lex est quod notamus...
W polskiej historii notariat odgrywał kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa i wiarygodności w obrocie prawnym. Jednym z przełomowych momentów w rozwoju tej instytucji było wprowadzenie w życie prawa o notariacie 27 października 1933 roku. Dokument ten, nazwany niekiedy "konstytucją notariatu polskiego", ustanowił podwaliny współczesnego notariatu, który przetrwał burzliwe czasy XX wieku i nadal jest jednym z filarów systemu prawnego w Polsce.
Prawo o notariacie z 1933 roku opierało się na nowoczesnych europejskich wzorcach, czerpiąc inspirację m.in. z systemów francuskiego i niemieckiego. Celem reformy było zapewnienie wolności i niezależności notariatu jako instytucji, która ma chronić interesy obywateli i dbać o porządek prawny. Po raz pierwszy powstał jednolity system samorządowy, dzięki któremu notariusze mogli wspólnie pracować nad standaryzacją i podnoszeniem jakości świadczonych usług.
Notariusze byli mianowani przez ministra sprawiedliwości, co zapewniało ich bezstronność i wysokie kwalifikacje. Kandydaci musieli przejść rygorystyczną ścieżkę edukacyjną i zawodową, obejmującą studia prawnicze, aplikację notarialną oraz egzamin notarialny. Takie wymogi gwarantowały najwyższy poziom kompetencji zawodowych.
Wprowadzenie samorządu notarialnego było jednym z najważniejszych elementów reformy z 1933 roku. Izby notarialne, działające w obrębie okręgów sądów apelacyjnych, zajmowały się organizacją pracy notariuszy, kontrolą ich działalności oraz dbaniem o etykę zawodową. Konferencje prezesów rad notarialnych stały się forum wymiany doświadczeń i wypracowywania wspólnych standardów.
Samorząd był również platformą do inicjatyw unifikacyjnych, które pozwoliły na harmonizację procedur i ujednolicenie praktyk w całym kraju. Dzięki temu notariat polski mógł funkcjonować w sposób spójny, niezależnie od zmieniających się realiów politycznych i gospodarczych.
Na początku XX wieku notariat polski rozwijał się dynamicznie. W momencie wejścia w życie ustawy z 1933 roku w Polsce działało już ponad 750 notariuszy, a przed wybuchem II wojny światowej liczba ta wzrosła do 845. Notariusze byli nie tylko strażnikami porządku prawnego, ale również promotorami edukacji prawniczej. Publikacje takie jak "Przegląd Notarialny" czy "Kwartalnik Prawa Prywatnego" służyły wymianie wiedzy i podnoszeniu kwalifikacji.
Okres powojenny był dla notariatu czasem trudnych wyzwań. Wprowadzenie systemu socjalistycznego ograniczyło niezależność zawodu, jednak dziedzictwo "konstytucji notariatu polskiego" pozwoliło przetrwać najtrudniejsze chwile. Po transformacji ustrojowej w 1989 roku notariat odzyskał wolność i niezależność, a ustawa z 1991 roku nawiązała do najlepszych tradycji z 1933 roku.
Współczesny notariat w Polsce to instytucja o solidnych fundamentach, ciesząca się zaufaniem obywateli. Wśród notariuszy panuje niezmienne przekonanie, że ich misją jest służba społeczeństwu poprzez zapewnianie bezpieczeństwa prawnego. Dokumenty sporządzane w formie aktu notarialnego są synonimem wiarygodności i ochrony interesów wszystkich stron.
Dziedzictwo prawa o notariacie z 1933 roku łączy pokolenia notariuszy, stanowiąc zarówno inspirację, jak i zobowiązanie. Dzięki niemu notariat polski utrzymuje wysokie standardy zawodowe i stale się rozwija, dostosowując się do potrzeb współczesnego świata.
Konstytucja notariatu polskiego z 1933 roku to nie tylko element historii, ale także fundament współczesnego systemu prawnego. Dziedzictwo tego aktu prawnego nadal inspiruje kolejne pokolenia notariuszy, kształtując instytucję, która łączy tradycję z nowoczesnością i niezmiennie służy społeczeństwu.